23. Yaz İşitme Engelliler Olimpiyat Oyunları, resmi adı ile Deaflympics, 18-30 Temmuz tarihleri arasında Samsun’da gerçekleştirildi. Her dört yılda bir farklı bir ülkede gerçekleştirilen bu etkinlik, olimpiyatlar ve paralimpik olimpiyatlardan sonraki en büyük spor organizasyonu olarak kabul ediliyor. Ayrıca engelli grupları içinde tarihsel olarak en eskisi çünkü o zamanki adıyla Uluslararası Sağır Oyunları ilk olarak 1924’te düzenleniyor, tekerlekli sandalye kullanıcılarının oyunları 1948’de ve pek çok farklı engel gruplarından sporcuların yarıştığı Paralimpik Olimpiyatlar ise 1960’da.
1924’den bu yana, II. Dünya Savaşı döneminde bir kere hariç olmak üzere, düzenli olarak gerçekleştirilen Deaflympics 1949 yılı itibariyle Kış Oyunları’nın da eklenmesiyle daha da büyük bir organizasyona dönüşmüş. Son yaz oyunları 2013 yılında Bulgaristan’ın başkenti Sofya’da, son kış oyunları ise 2015 yılında Rusya’nın Hantı-Mansiysk şehrinde gerçekleşmiş. Bir başka deyişle Deaflympics her iki senede bir sırayla yaz ya da kış oyunları olarak mutlaka gerçekleştirilen bir etkinlik. Bundan sonraki ilk Deaflympics organizasyonu 2019 Kış Oyunları olarak İtalya’nın Torino şehrinde düzenlenecek. 2021 Yaz Oyunlarına ev sahipliği yapacak ülke ise henüz belirlenmedi.
Bu sene Samsun’da yirmi üçüncüsü gerçekleştirilen yaz oyunlarında 97 ülkeden 3 binin üzerinde sporcu 21 farklı branşta mücadele etti. Bireysel branşlarda en yüksek katılım bowling, takım sporlarında ise futbolda oldu. Türkiye 175 erkek, 119 kadın olmak üzere toplam 294 sporcu ile yarışlara katıldı. Rusya, Ukrayna ve Kore’den sonra 17 altın, 7 gümüş ve 4 bronz olmak üzere toplam 46 madalya ile oyunları 4. sırada tamamladı. Bu, Türkiye’nin şu ana kadar yapılan Deaflympics oyunlarında elde ettiği en iyi derece.
Oyunlar için Çakır isminde bir maskot belirlenmiş. Hatta bu maskot Türk spor tarihinin konuşan ilk maskotu olarak tanıtılmış çünkü maskotu canlandıran kişi işaret dili biliyor ve organizasyon sırasında işaret dili kullanarak insanlarla iletişim kurmuş.
Deaflympics’de sağırlara özel oyunlar yok. Yapılan tek uyarlama işitsel uyarıların görselleştirilmesi ile ilgili. Sporculara sesli yönlendirme yapılamayacağı için oyunlarda düdük, hoparlör gibi araçlar kullanılmıyor. Örneğin başlangıç tabancası yerine ışık kullanılırken, alkış ya da tezahürat yaparken seyirciler dalgalanıyor. Kural gereği oyunlara katılan sporcuların işitme kaybının iyi duyan kulağında en az 55 desibel olması gerekiyor. Ayrıca sporcular arasında eşitliği sağlayabilmek için işitme cihazı ve koklear implant kullanmaları yasak.
İşitme engelliler örgütleri Uluslararası Paralimpik Komitesi’ne üye değiller ve farklı engel gruplarının yarıştığı Uluslararası Paralimpik Olimpiyatlar’a katılmıyorlar. Bunun nedeni hem Türkçe hem de yabancı kaynaklarda paralimpik oyunların fiziksel engeli olan kişilere göre düzenlenmiş oyunlar olduğu fakat sağır topluluğun kendini fiziksel engeli olan bir grup olarak değil kültürel ve dil açısından bir azınlık grubu olarak tarif etmesi şeklinde açıklanmış.
Son olarak, Uluslararası İşitme Engelliler Spor Komitesi Başkanı Valery Rukhledev, Samsun’da düzenlenen yaz olimpiyatlarının en iyi Deaflympics olarak tarihe geçtiğini söyledi. Deaflympics 2017 Samsun Organizasyon Komitesi Genel Koordinatörü Serkan Baltacı ise organizasyonda yaşanan ilkleri şöyle sıraladı: ilk defa bir Deafympics’de Golf branşı yer aldı ve Türkiye Deaflympics tarihindeki en yüksek sporcu katılımını gösterdi ve en yüksek başarıyı elde etti. Türkiye takım sporlarındaki ilk altın madalyasını da futbol ve hentbol alanlarında bu oyunlarda kazandı.
Adına açılan resmi sosyal medya hesaplarına ve televizyondaki tanıtım reklamlarına rağmen en azından benim çevremde oyunlardan haberdar olan kişi sayısı ise yok denecek kadar azdı. Dilerim ilerleyen yıllarda bu etkinlik ve etkinliğe katılan sporcularımız çok daha fazla değer görür ve ilgi çeker.
Kaynaklar:
http://deaflympics2017.org/tr/ana-sayfa
http://www.deaflympics.com/news.asp?the-world-games-for-the-deaf-and-the-paralympic-games