Toplam Okunma 0
3 Aralık Dünya Engelliler Günü nedeniyle her yıl olduğu gibi bu yıl da ilkokul 3. sınıfta bulunan toplam 120 öğrencimize engellilik farkındalığı ile ilgili sunumlarımı yaptım. Dergi yazarımız Engin Yılmaz’ın önerisi üzerine kendisi aracılığıyla ile Sesli Betimleme Derneği’nden temin ettiğim ve hem işaret dili ve alt yazısı hem de sesli betimlemesi olan bir kısa filmden sahneler seyrettirdim öğrencilere. Yine Türkiye Görme Engelliler Kütüphanesi’‘nden temin ettiğim Braille alfabe örneklerini çocukların incelemesini sağladım. Geçtiğimiz senelere göre daha zengin içerikli bir sunum oldu. Sunumun görme engellilikle ilgili bölümünde baston hakkında konuşurken, iki farklı sınıftan birer öğrencimizin görme engellilerin kimi zaman köpekle de gezdiğini söylemeleri beni şaşırttı. Geçtiğimiz senelerde bu yorum hiç gelmemişti. Son zamanlarda basında rehber köpeklerle ilgili haberlerin de daha çok yayınlandığını görüyorum. Bu vesileyle konuyla ilgili bir araştırma yaparak derlediğim bilgileri aktarmak istedim.
Dergimizin Ekim 2014 sayısında, Zeynep Şule Yılmaz’ın Rehber Köpekler başlığı ile yazdığı yazıda rehber köpeklerin tarihçesi, nasıl seçilip eğitildikleri ve kullanıldıklarına dair ayrıntılı bilgiyi http://engelsizerisim.com/eeeh/yazi/18/rehber_kopekler linki üzerinden okuyabilirsiniz. Zeynep Şule Yılmaz’ın bu yazıyı yazdığı günlerde güzel bir tesadüf gerçekleşmiş ve 2 Ekim 2014 yılında İstanbul’da Rehber Köpekler Derneği kurulmuş.
Kuruluş hikâyesine gelirsek, Nurdeniz Tuncer on yaşında görme sorunu yaşamaya başlamış bir avukat. 31 yaşından sonra ise görme duyusunu kaybetmiş. Rehber köpeklerle ilgili farkındalığı eğitim için gittiği ABD’nde oluşmuş. Ardından Türkiye’ye atanan Birleşik Krallık Büyükelçisi Richard Moore’un eşi Maggie Moore’la bir resepsiyonda tanışmışlar. Maggie Moore da 10 yaşında genetik bir nedenle görme yetisini kaybetmeye başlamış ve son dört yıldır İngiltere’den getirdiği Star ismindeki rehber köpeği ile birlikte Türkiye’de yaşıyor. İşte bu iki arkadaş, Nurdeniz Tuncer ve Maggie Moore, birlikte Rehber Köpekler Derneği’ni kuruyorlar. Derneğin amacı görme engelli bireylerin eğitimli rehber köpekler aracılığı ile toplum içinde bağımsız ve özgür hareket etmelerini sağlamak. Bunu yapabilmek için de gerekli kanun ve yasaları çıkartmak ve bu esnada toplumda rehber köpeklerle ilgili farkındalığı ve bilinci geliştirebilmek. Dernek, rehber köpek edinmek isteyen her görme engelliye bunu sağlayabilmek ve ömür boyu da masraflarını karşılayabilmek istiyor. Şu ana kadar Zorlu Center, Koç Üniversitesi, Tarabya İngiliz Okulları gibi farklı kurumlarda stand açarak ya da seminerler düzenleyerek bilinirliği ve farkındalığı artırmaya yönelik çalışmalar yapmışlar ve yapmaya devam ediyorlar. Aynı zamanda çeşitli gazete ve kanallara röportaj da veriyorlar.
Dernek başkanı Avukat Nurdeniz Tuncer Türkiye’nin ilk rehber köpeğinin sahibi. Köpeğinin ismi Kara. Kara, simsiyah ve labrador cinsi bir köpek. Bu köpeklerin eğitimi iki yıl sürüyor. Bu süreç bir hayli pahalı da. Her bir köpeğin maliyeti 50000TL’yi buluyor. Para bağışçılardan temin ediliyor. Dernek şu an sahip olduğu bütçeyle köpeklerin eğitimini, yiyeceklerini, veterinerlik hizmetleri ile rutin masrafları karşılıyor. Türkiye’nin ilk rehber köpek ve hareketlilik eğitmeni ise Ece Önderoğlu. Dernek şu anda beş köpeğin eğitimini sağlıyor. Bu köpekler elemelerden geçip eğitimlerini tamamladıkları zaman uygun kişilerle eşleştirilecekler. Bu eşleştirme köpek sahibinin boyu, denge problemi olup olmadığı, yürüyüş hızı gibi çok çeşitli etkenler değerlendirilerek gerçekleştiriliyor.
Konu ile ilgili kanun ve yasalarla ilgili olarak Maggie Moore bir röportajında ülkesi İngiltere’den örnek vermiş. İngiltere’de hastanelerin yoğun bakım üniteleri hariç her yere rehber köpeklerin de giriş izni varmış. Bu da demek oluyor ki restoran ya da bir mağazaya gideceğiniz veya toplu ulaşım kullanacağınız zaman rehber köpeğiniz de yanınızda oluyor. Mesela Londra’da bulunan dünyaca ünlü British Müzesi’ne de rehber köpeğinizle girebileceğiniz bilgisine müzenin web sayfasında yer verilmiş. İnternette İngiltere’deki konu ile ilgili haberleri araştırdığımda, köpekleri inançları gereği taksiye almak istemeyen Müslüman taksi şoförleri için açılan davalarda şoförlere ayrımcılık uyguladıkları gerekçesiyle ceza kesildiğini de okudum. Maggie Moore katıldığı bir televizyon programında “tekerlekli sandalye kullanıcısı bir mağazaya girmek istediğinde ona, tekerlekli sandalyenizi dışarıda bırakıp öyle girebilirsiniz demekle, rehber köpek kullanan bir köre köpeğinizi dışarıda bırakıp girin demek aynı şeydir” diyor.
Türkiye’de konu ile ilgili yasal boyuttaki çalışmalara bakacak olursak CHP Malatya Milletvekili Veli Ağbaba tarafından 24 Mayıs 2016 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı’na Rehber Köpekler Hakkında 15 maddelik bir kanun teklifi sunulduğunu görüyoruz. Bu teklifte engelli kişilerin sosyal ve iş yaşamına katılımlarını artırmada yardımcı olacak köpeklerin kullanımına ilişkin düzenlemeler öngörülmüş. TBMM’nin web sitesinde teklifin son durumu ile ilgili “komisyonda” ibaresi yer alıyor.
Dernek başkanı Nurdeniz Tuncer Twitter hesabında yakın zamanda yaşadığı güzel bir durumu da paylaşmış. Bağdat Caddesi’nden Taksim’e gitmek üzere taksi beklerken sarı dolmuşlardan birinin kendi isteğiyle durarak kendisini ve köpeği Kara’yı aldığını söyleyerek şoföre ve yolculara bunun için teşekkürlerini iletmiş.
Zeynep Şule Yılmaz yazısını şöyle bitirmişti: “Şimdi ben ülkemde rehber köpek yasasının geçtiğini ve köpeğimle Moda Sahilinde yürüdüğümü hayal ediyorum. Ve bunun bir gün gerçek olacağını biliyorum. Bir baston tutkunu olsam da, rehber köpek edinmenin de bir seçenek olarak önerildiği günleri çok yakında görmeyi diliyorum.” Ben de iyi ki hayal eden ve hayal ettiklerini gerçekleştirmek üzere yola çıkan insanlar var diyorum..
Kaynaklar:
http://rehberkopeklerdernegi.org/
http://www.haberturk.com/yasam/haber/992313-benim-icin-en-onemli-sey-bagimsizlik
http://www.cnnturk.com/tv-cnn-turk/programlar/yesil-doga/rehber-kopekler