117. Sayı, Kasım 2023

Sevgili okurlar,

Mihricanın serinliğinin yavaş yavaş kışın keskin soğuğuna yerini bıraktığı bir Kasım ayından sesleniyoruz sizlere; Kâh sağlamcılığın acı sanrılarını yüzümüze vuran bir rüzgar, kâh bir dostun elinden gelen sıcak bir çay gibi, engelsizliğin gerçeğini ve coşkusunu bize hatırlatan bir sayıyla. İsterseniz gelin heybemizde neler varmış bir bakalım.

Üzülerek bu sayıya bir kayıp haberiyle başlıyoruz. Türkiye körler camiası pek kıymetli genç bir üyesini kaybetti. 22 Ekim gecesi geçirdiği bir kalp krizi sonucu aramızdan ayrıldı Olcay Aşçı. 27 yıllık hayatına kaç ömre bedel emek ve dostluğu sığdıran bu güzel insanı, gelin Nurşen Korkmaz’dan dinleyelim.

Sağlamcı zihniyet için bir nesnedir engelli ve bu nesneye en uygun işlev, “sağlam” kişilerin kendilerine ve topluma ne kadar iyi insanlar olduklarını kanıtlayan bir araç rolü biçmektir.

Bu zavallı engellilere bir yardım eli uzatıp kendi egosunu tatmin ettiğinde mest olur sağlamcı. O engellinin neden yardıma ihtiyaç duyduğunu sorgulamak aklına gelmez. Çünkü onun zihninde engelli için başka bir yol mümkün değildir. Burak Sarı, yazısında daima yüz yüze geldiğimiz bu gerçeği irdeliyor bizim için.

“Toplum bizi nesneleştirse de inadına biz de varız” diyor engelliler ve çevrelerine rağmen hayatlarını yaşamaya devam ediyorlar. Bu mücadelenin bir kesitini Fatma Işık Kaya’nın yazısında okuyoruz.

Ve tabii ki birçoğumuzun karşılaştığı, çoğu zaman el ele karşımıza çıkan iki tutum da kimseyi alakadar etmeyen soruların bizim hakkımızda sorulması ve bu soruların bize değil de başkasına yöneltilmesi. Bu ikisini Ecrinnur Aytekin bir güzel irdeliyor.

Engelli engelsiz herkesi ama özellikle engellileri rahatsız eden bir olumsuzluğu, çevremizdeki insanların bizim ne zaman ve kiminle evleneceğimiz konusunda ahkam kesmelerini konuk yazarımız Gözde Kılıç’tan dinliyoruz.

Ama yazılarımızın hepsi bu kadar karamsar değil. İçimizi ısıtan bir yazı, ilk defa 2021 yılının ilkbaharında bir erişilebilirlik anısıyla dergimize konuk olan Kadir Efe Civan’dan. Bu sefer sonbaharda konuğumuz oluyor ve 10. Beyaz Baston ve Erişilebilirlik Festivali’nin hissettirdiği coşkuyu aktarıyor bize.

Festivalimizin gerçekleşmesini sağlayan emektarlarımızdan birisi Ilgın Aydınoğlu. Engelsiz Erişim ve İstanbul Üniversitesi Engelliler Uygulama ve Araştırma Merkezi arasında iletişimi başlatıp bu festivalin İstanbul Üniversitesinde yapılmasına sebep olduğu için teşekkür borçluyuz kendisine ve diğer tüm festival ekibine. Bu festivalin coşkusunu gelin bir de kendisinden dinleyelim.

Emojilerin elektronik ortamlarda kullanımı, kör-gören herkesin iletişimine farklı bir boyut kattı. Bu yeni boyutun anlam ve adabını gelin Kadir Ahıska’dan öğrenelim.

Yıllardır ismini duysak da bu on yıl içinde ciddi şekilde hayatımızda etkisini görmeye başladığımız bir kavram “yapay zeka.” Bu kavramın erişilebilirlik için potansiyelini Muhammed Taha Türk’ün yazısında okuyabilirsiniz.

Şüphesiz bu tür teknolojilerin erişilebilir olmasının nedenlerinden biri, gören test uzmanlarının yanı sıra artan görme engelli test uzmanları ve bu kişilerin yaptığı erişilebilirlik testleri. Erişilebilirlik testlerinde kullanabileceğimiz yöntem ve yazılımları, bu testlerin ne olduğunu ve neden gerektiğini anlatıyor bize Sarper Arıkan.

Tiyatro, opera vb. gibi sahne sanatlarıyla ilgilenmek isteyen körleri tedirgin eden birçok soru var ve bunlardan biri de olası dövüş sahnelerini nasıl başarıyla canlandıracakları. Cevabı Ali Çolak’ın çevirisiyle Madie Hendrix’in yazısından okuyoruz.

Ayşe ve Turgay Gümüş çiftinden bir erişilebilir ebeveynlik serüveninin, minik Mısra ile erişilebilir bir şekilde kitapları nasıl paylaştıklarının özetini okuyacağız bu sayıda. Ancak şimdiden söyleyeyim kitapsız bir dünyayı hayal bile etmek istemeyen ben, şimdiden bu serüvenin detaylı anlatımını bekliyorum.

Şüphesiz insan hayatında en önemli etkinliklerden biri kişinin kendi Düğünü. Düğün öncesi düşünülen detaylar, düğün sahibinin ve misafirlerinin kalbinde nasıl bir hatıra kalacağını etkiliyor. Şeyma Büyükurvay Şatay, bu özel günlerini kendileri ve kör arkadaşları için olabildiğince erişilebilir kılma çabasıyla, eşinin ve kendisinin tasarladığı yöntemleri anlatıyor bizlere.

Türkiye Barolar Birliği Engelli Hakları Komisyonu’nun ev sahipliğinde gerçekleştirilen Engelli Hakları Çalıştayından sesleniyor bize Sevgi Mart Göcen. Eşitlik süsü altında saklanan ayrımcılıkları ve eşitliğin nasıl bir şey olduğunu anlatıyor.

Derneğimizin sesli betimleme eleştirmeni Gülcan Altun yine iş başında, bu kez Selamsız Bandosu üzerine yazmış kendisi. Yazısına bir göz atın derim.

Bu aylık bizden bu kadar. Sımsıcak bir Aralık sayısında buluşuncaya dek hoşça kalın sevgili okurlar.

Ali Çolak