Burak Sarı

İnsan nerede kaybolur? En bilmediği yerde mi? Yoksa tanıdık yüzlerin arasında mı? Bilinmeyen sokaklar mutlaka bir yere çıkar. Yani o sevdiğimiz nakarattaki gibi “Denizlere çıkar sokaklar” ya bilinen yerde, tanıdık yüzler arasında kaybolmak? Oradan çıkış biraz daha çetrefilli. Çoğu zaman bir ömre mal oluyor. Çünkü insanın kendini kaybettiğinin bile farkında olamadığı bir ağ. Bu ağın ipleri ailede, çevrede örülüyor, okulda düğümleri sıkılaşıyor ve sistemin elinde çözülmesi zor bir yumak halini alıyor. 

İnsan nerede kaybolur? En bilmediği yerde mi? Yoksa tanıdık yüzlerin arasında mı? Bilinmeyen sokaklar mutlaka bir yere çıkar. Yani o sevdiğimiz nakarattaki gibi “Denizlere çıkar sokaklar” ya bilinen yerde, tanıdık yüzler arasında kaybolmak? Oradan çıkış biraz daha çetrefilli. Çoğu zaman bir ömre mal oluyor. Çünkü insanın kendini kaybettiğinin bile farkında olamadığı bir ağ. Bu ağın ipleri ailede, çevrede örülüyor, okulda düğümleri sıkılaşıyor ve sistemin elinde çözülmesi zor bir yumak halini alıyor. 

Yıl kendini yarılarken biz yine festival heyecanını yaşamaya başladık. Malum iş büyük, yol uzundu. Ne kadar erken başlarsak o kadar sağlam adımlardık yolumuzu. Enerjimizi ve soluğumuzu verimli kullanmayı başarırdık. Öyle ya 11 yıllık bir geleneğin yükü vardı omuzlarımızda. Çıta aşağı düşmemeliydi

Geçen gün kazlar tutuklandı ve 8 tanesi kapatıldığı kümeste öldü. Öğrendiğimiz kadarıyla hüküm giyme nedenleri denize girmekmiş. Eee, “Suçu saz çalmakmış” diye türküler yakıldığında, “Saz çalmak da suç olur mu?” deseydik, hayatları karartılan aydınlar daha yabancılaşmamış bir toplumun önünü açabilirlerdi. Oysa bencilliğimize sığınıp sustuk. “Neme lazımdı, başımıza bir şey gelirdi” Biz böyle korkumuzla kaş göz yaparken, yabancılaşma ve bencillik benliğimizi yutuyordu. Sonunda garip birer canlıya dönüştük.

Hani toplumda sana bakış bir başkadır ya? Ne olsa o bakışın bir örneğini fark edersin ya? Bir işaret bir mimik bir fısıltı… Elbet insanların tek odağı biz olmadığımız için bu alışkanlıklar sadece bizi kapsamıyor ama genellikle ortamda bir engelli olduğunda gereksiz işaretleşmelerin fazlaca kullanıldığına tanık olurum. Bu işaretler işarete konu olan kişinin anlamayacağı varsayılarak göstere göstere yapılır. Çünkü sağlamcılığın en temel özelliklerinden birisi engelli bir kişinin bazı şeyleri anlayamayacağı varsayımıdır. Bu ön yargı zaten kolay kolay değişmez.

Sosyal medyada bir paylaşım düşüyor önüme. Nevrim dönüyor, midem bulanıyor. Sosyal medyasız günleri özlüyorum. “En azından iğrenç sömürülerini bu kadar yayamazlardı sosyal medya olmasa” diyorum. Sonra saçmaladığımın farkına varıyorum. Bu yüzyılların köhnemiş bakış açısı diyorum. 

“Bugün tüm isyanlarımdan vazgeçtim” diyor paylaşım sahibi. Devam ediyor, “20 yaşlarında mavi gözlü bir genç. Elinde demir sopası gidiyor. Yardım ettim. Annesi ve ablasıyla yaşıyormuş. Bir gün evlerine ziyarete gideceğimi söyledim. Bugün bütün isyanlarımı bıraktım”

Hevesleri çalınan çocuklarız. Evet geleceğimiz çalındı ama en çok da heveslerimiz çalındı.  Eşit, erişilebilir koşullarda büyümemiz ve yaşamamız hep ekstra çaba gerektirdi. Dişe diş kazandık ya her şeyi, kaygısı yanımıza kâr kaldı. Bir de direnci. En büyük ve gerçek kazancımız bu oldu. Erken öğrendik direnmeden, inatlaşmadan Dövüşmeden bir şeyin değişmeyeceğini. O nedenle her kazanımımızı çocuk telaşında kutladık. Çünkü terimiz sinmişti içine. Yani bizden bir koku ve emek vardı içinde. En çok da sonraki kuşakların aynı saçmalıkları yaşamayacağının mutluluğu.

Sağlamcılık kazançlı iş. Her bakımdan hem de. Tabii insanlık için değil. Eşitsizliğin yarattığı hiyerarşiyi kendisine basamak olarak kullananlar için. Eksik gördüklerinin üzerine basıp psikolojik ve ekonomik fayda sağlamak için. Biz ego tatmin boyutuna fazlaca değindik ama bunun bir gelir kapısı olduğuna yeterince değinmedik. Belki yazımı ve yazıma konu olan haberi özgün kılacak nokta bu boyutun irdelenmesi olacak. Çünkü biz yeti çeşitliliklerimizin ekmeğinin yenmesine, bu arada da kişilik haklarımızın çiğnenmesine alışkınız. Çoğu zaman en yetkili kurumlar eliyle hem de. … Devamını Oku...

Şu sağlamcılara akıl sır ermiyor azizim. “Ucube miyiz, aciz miyiz, yoksa bütün kötülüklerin kökeni mi?” Bazen kendimi bir sağlamcının zihniyle değerlendirmeye çalışıyorum olmuyor. Çünkü insanı yeti çeşitlilikleri nedeniyle eksik ya da kusurlu göremiyorum. Bu insanın ve hayatın gerçekliğine uzak. Oysa sağlamcılar bu işte çok mahir. Bu durumun da tamamen bilmemekten kaynaklı olduğunu düşünmüyorum. Çünkü hayata eşit katılım talebimiz söz konusu olduğunda bir şeyleri yapamayacağımızı düşünenler, ne hikmetse sistemin pisliğinin sonucu olan olumsuzluklarda tam tersi bir noktada duruyor.… Devamını Oku...

“Mussolini çok konuşuyor Taranta -Babu” beynimin içinde Nazım’ın plaklardan günümüze ulaşan hışırtılı ve karizmatik sesi. Beni tanıyanlar güzelim şairimizin 120. doğum gününü unutmadığım için diye düşünecektir haklı olarak. Unutmadım elbet ama bu, dizelerin beynimde çınlamasına neden olan başka bir şey. Bala karıştırılmış zehrin, şirinlikle süslenen nefretin, vıcık vıcık “merhametin” yarattığı kusma hissi. Herkes konuşuyor. Hem de çok konuşuyor. Bilmediği ve üzerine kafa yormadığı şeyler hakkında konuşuyor.

İnsan nerede kaybolur? En bilmediği yerde mi? Yoksa tanıdık yüzlerin arasında mı? Bilinmeyen sokaklar mutlaka bir yere çıkar. Yani o sevdiğimiz nakarattaki gibi “Denizlere çıkar sokaklar” ya bilinen yerde, tanıdık yüzler arasında kaybolmak? Oradan çıkış biraz daha çetrefilli. Çoğu zaman bir ömre mal oluyor. Çünkü insanın kendini kaybettiğinin bile farkında olamadığı bir ağ. Bu ağın ipleri ailede, çevrede örülüyor, okulda düğümleri sıkılaşıyor ve sistemin elinde çözülmesi zor bir yumak halini alıyor. 

İnsan nerede kaybolur? En bilmediği yerde mi? Yoksa tanıdık yüzlerin arasında mı? Bilinmeyen sokaklar mutlaka bir yere çıkar. Yani o sevdiğimiz nakarattaki gibi “Denizlere çıkar sokaklar” ya bilinen yerde, tanıdık yüzler arasında kaybolmak? Oradan çıkış biraz daha çetrefilli. Çoğu zaman bir ömre mal oluyor. Çünkü insanın kendini kaybettiğinin bile farkında olamadığı bir ağ. Bu ağın ipleri ailede, çevrede örülüyor, okulda düğümleri sıkılaşıyor ve sistemin elinde çözülmesi zor bir yumak halini alıyor. 

Burak Sarı:: Merhaba sizi kısaca tanıyabilir miyiz?

Necdet Turhan:: Öncelikle söyleşi için teşekkür ederim. Zira gerek Engelsiz Erişim Derneği, gerekse EEEH Dergi Benim için önemli. Sizleri söylemleriniz, tarzınız ve engellilik olgusuna aydın yaklaşımlarınız için takdir ediyor ve kutluyorum. Bence Türkiye'de örnek gösterilebilecek bir model oluşturuyorsunuz.

2000’lerin ilk çeyreğini geride bırakmak üzereyiz. Sevinç mi kayboldu, yoksa onu göremeyecek kadar hayal gücümüzü mü yitirdik bilmem. Tek bildiğim, teknolojik dille ifade edecek olursak hayatımızı ziplenmiş hissetmek. Başka bir deyişle, yaşamın hücreleşmesi. Hayattan beklentimiz bu ay da bilmem ne varyantına yakalanmamak, zamlarla baş edebilmek ve yaşadığımız ayrımcılığın minimale düşmesi. Oysa her şey çok başka olacaktı 2000’lerde. Büyükler ne düşünürdü bilmem ama ben çok değişik bir dünya hayal ederdim.

Melek olmak istemiyorlar. Edilgen sayılmaktan nefret ediyorlar. Ne cennetin anahtarını taşıyorlar ne de bedenlerinde cennet. Bu örtü çok kirlendi. Lekeler taşıyor üzerinde. Kokuşmuş lekeler ve bu lekelerin ağırlığı o kahrolası örtüyü yere doğru çekiyor. Çektikçe gerçekliğin sarsıcı sureti bir tokat gibi çarpıyor yüzümüze. “Şu riyakârlık örgüsünü çekip atın üzerimden” diyor. “Atın ve kendinize gelin.” Kimse melek olmak istemiyor. Cennetin anahtarını da taşımıyor. Yaşamak istiyorlar.

Bu soru uğursuz bir misafir gibi kulaklarımıza dolar yıllardır. Çocukları olan, özellikle engelli çocukları olan ebeveynlerin dilinden ya da zihninden çıkmaz. Şimdi kanıksanmış sağlamcılık ve kibrin şişirdiği egomuz ile “ne alakası var canım” diyebiliriz. Çünkü çoğumuz aileleriyle bağımlılık ilişkisini koparmış, ekmeğini eline almış insanlarız. Bu bizi kulağımızı ziyaret eden uğursuz cümleye duyarsızlaşmaya yöneltmemeli. Çünkü biz ya da toplum görmek istemesek de yarınından korkan insanlar var bu ülkede. Bu onların suçu değil. Seçimi de değil.… Devamını Oku...

Kendine yabancılaşmış gecelerden biriydi. Hani durmadan bölünen uykuya mahkûm. Hayatın tüm saçma çelişkilerini bir torbaya doldurmuş da var olmuş bir gece. Gündüzünden hayır bulamamış mecnun gibi yarı sarhoş bir gece. Önce kablolar hissettim üzerimde. Yapay zekâ ile desteklenmiş bir robot olmuştum. Sonra kablolar eridi. Artık kızılötesinin hükmü geçiyordu. Makineler, bilgisayarlar, telefonlar ve ekran okuyucular. Çağrılar yağıyordu her yandan. WhatsApp mesajları, mailler, sanal konuşmalar, ot bok… Oysa “bok” demem bile yasaktı yazılarımda.… Devamını Oku...

"Depremler oluyor beynimde" İçimi kemiren bir şeyler var. Yoran, çok yoran ama bir yandan da diri tutan. Belki en başta topluca düşünmemiz gereken bir şey. Her gün yaşadığımız sağlamcı davranış ve uygulamaların, mikrosaldırganlıkların yıpratıcılığı. Bu yazının sorgulamak istediği o davranışlar değil. O davranışları çokça ele aldık. Ele alırken de çok önemli bir şeyin üzerinden atladık. Bu davranışlar ve verdiğimiz karşılık sonucunda, yani sel geri çekildiğinde içimizde kalan cam kırıkları.

“Dünya kainattan kopup gelirken

Hayvan mıyım

İnsan mıyım

İnsana değersiz kabul edildiği nasıl hissettirilir? Bir kentin sakinlerinin bir kısmının yok sayılması neden kanıksanır? Sorular sorular… Soru sorana derttir, muhatabı tınmaz çünkü. Elinde sorularla kalırsın. Yanıtlanmayan sorular eline yumurtlar ve yeni soruları doğurur. Yok sayılmamak için ne yapmalıyız? Bu çağda böylesi bir yok sayılma yeteneğini nasıl edinmişiz? Bunu kırmak için ne yapmalı? Aslında soruya da söze de gerek yok. Hepsi tükendi çünkü. Çünkü bir adım ileri, iki adım geri yürümek yeterince yorucu bir aktivite.… Devamını Oku...