Toplam Okunma 0
Değerli okuyucular,
Uluslararası körler camiası, geçtiğimiz ay Marakeş Anlaşması'nın yürürlüğe girmesinin heyecanını yaşıyor. "Marakeş Anlaşması da ne?" dediğinizi duyar gibiyim, zira anlaşma ülkemizde pek bilinmiyor, dolayısıyla da büyük yankı uyandırmadı. İsterseniz gelin önce bu konuyla ilgili çevirdiğim haberi okuyup bilgilenelim, sonra da bu anlaşmanın bize olan etkilerini tartışalım.
Marakeş Anlaşması, 20 ülke için gerçek oluyor
Vision Australia ve Kanada'da CNIB, kısa bir süre önce 20 ülkede yürürlüğe giren Marakeş Anlaşması kapsamında ilk kitap değiş tokuşunu gerçekleştirdi. Kitapların ve diğer materyallerin erişilebilir formatlarda uluslararası paylaşımını mümkün kılan Marakeş Anlaşması, Kanada'nın geçtiğimiz Haziran'da anlaşmayı onayladıktan sonra, anlaşmanın geçerli olabilmesi için gereken 20 ülkeye yaptığı baskılar sonucu 30 Eylül'de yürürlüğe girdi. Anlaşmayı 80'ın üzerinde ülke imzalamış olmasına rağmen an itibariyle sadece 22 ülke onaylamış durumda. Bu ülkeler Arjantin, Avustralya, Birleşik Arap Emirlikleri, Brezilya, Kanada, Ekvador, El Salvador, Guatemala, Güney Kore, Hindistan, İsrail, Kuzey Kore, Mali, Meksika, Moğolistan, Paraguay, Peru, Saint Vincent ve Grenadinler (15 Aralık'tan itibaren), Singapur, Şili, Tunus (7 Aralık'tan itibaren) ve Uruguay. Anlaşma onaylandığı ülkelerde üç ayın ardından yürürlüğe giriyor. Anlaşma Amerika Birleşik Devletleri'nde körler ve diğer organizasyonlar tarafından geniş çapta destek gördüğü halde, anlaşmayı kabul ettirme yönünde harcanan çabalar ABD Senatosunda uzun süredir savsaklanıyor.
Ülkemizdeki Güncel Durum
Ülkemize dönecek olursak aslında Türkiye, anlaşmayı 1 Kasım 2013 tarihinde imzalamış. Anlaşmayı 80 ülkeden henüz sadece 22 tanesinin onayladığını göz önünde bulundurursak Türkiye'nin uzun süre onaylamayacağını söylemek henüz erken gibi görünüyor. Yayıncılar ve yazarlar anlaşmaya yanaşmak istemediklerinden anlaşma ülkelerinin tümünün anlaşmayı onaylaması zaman alacak. Yayıncıların ve yazarların bu anlaşmaya direnmesi gayet doğal, zira eserleri sınır dışına çıkıp belki de art niyetli kişiler tarafından internet ortamlarında paylaşılacak. Korkuları yersiz değil. Fakat birtakım kötü niyetli insanların olduğu varsayımıyla, kişilerin bilgiye erişim hakkı engellenemez. Er ya da geç herkesin bunu anlaması gerekiyor. Bu durum anlaşıldığında anlaşmayı onaylayan ülkelerin sayısı çığ gibi büyüyecektir
Peki bu anlaşma bizim ve dünyanın geri kalanı için neden önemli?
Anlaşmayla amaçlanan en önemli şey, kitapların erişilebilir formatlarda tekrar tekrar çoğaltılmasını önlemek. Bu anlaşmanın onaylanması halinde anlaşmayı onaylayan, dünyadaki görme engelliler yararına çalışan tüm kütüphaneler ülkelerin telif hakkı yasalarına takılmadan kitap alışverişinde bulunabilecekler. Biz Türkiye'de yaşayan körler olarak bu anlaşmanın yararını daha çok diğer yabancı dillerde, özellikle İngilizcede yazılmış eserlerde gözlemleyeceğiz. Belki de anlaşmanın bize en büyük getirisi, uygun fiyatlı Braille ekranların haberini de aldığımız bu dönemde, Braille ekranlarda okunmak ve Braille yazıcılarla bastırılmak için özel hazırlanmış BRF formatındaki binlerce esere kolayca ulaşabilecek olmamız. Yabancı bir dil öğrendiğinizi düşünün. Marakeş Anlaşmasıyla öğrendiğiniz dili konuşan ülkelerin kütüphanelerinden, erişilebilir formatta kitap alıp bu kitapları ister e-kitap olarak, isterseniz de Braille ekranlarla okuyabileceksiniz.
Bu anlaşma bize sunacağı getiriler ve sağlayacağı yeni olanaklar itibariyle, yukarıda da bahsettiğim sebeplerden dolayı beni çok heyecanlandırıyor. Umarım bu sadece bir başlangıç olur ve bir gün, çok yakında geleceğini umut ettiğim bir zamanda, yayınlanmış tüm kitapları ister Braille, ister metin, ister insan sesi formatında olsun her şekilde okuyabiliriz. Herkese erişilebilir kitaplarla dolu günler diliyorum.
Kaynaklar:
http://www.blindbargains.com/bargains.php?m=15992
http://www.wipo.int/treaties/en/ShowResults.jsp?treaty_id=843