Hepimiz farkında olmadan öğrenilmiş dürtülerle kültürel etkilerin de katkısıyla vücut dili ile konuşur; kelimelerin vurgusunu kuvvetlendiririz. Hatta bazen sadece mimik ve hareketlerle söylemek istediklerimizi anlatırız. İşaret dili yüz mimiklerine zenginlik katarak oluşmuş ayrı bir vücut dilidir. Bu sebeple güzeldir, manayı zenginleştirir, bu dili öğrenmiş her birey için bir dil kazanma hükmündedir. İnsanlarla söyleşme deryasının güzelliklerinden biridir.
İşaret dilinde sağ el ve sol elin kolaylık bakımından kullanımı kişiden kişiye farklılık gösterir. Aşağıda anlattığım hareketler sağ elini daha rahat kullanabilenler için uygundur. Sol elini daha rahat kullanabilenler için aynı hareketler sol ele göre uyarlanabilir. İşaret dilinde hareketler ardı ardına yapılır. Kopukluk çok fazla hissedilmez. İşaret dili ile anlaşırken hareketlerle beraber aynı zamanda kelimeleri de söyleriz. Çünkü işitme engelli bireyler dudak okuyarak kelimeleri tamamlarlar. Kelimelerin anlam bütünlüğünü öyle sağlarlar. İşitme engelli veya işaret dili bilen bireyler harflerle uzun uzun isim soy isim yazmamak için isimlerinin yerine lakap kullanırlar. Ve bu takma ismi o kelimenin karşılığı olan hareketle ifade ederler. Bu lakap bireyin karakteriyle, sevdiği bir şey ile, isminin veya soy isminin çağrıştırdığı şey ile de ilişkili olabilir.
Günlük olarak söyleştiğimiz birkaç kelime
Merhaba: Sağ elimiz başımızın sağ tarafına birkaç defa bebek pışpışlar gibi vurur.
Günaydın: Sağ elimiz tam kapanmayacak şekilde hafif yumruk ve elimiz bardak tutar gibi iken sol elimizin parmak uçları bir araya toplanmış ve yukarı bakar şekilde, sol elimizi sağ yumruğumuzun altından itibaren avuç içinden geçirip sol parmak uçlarımızı açıyoruz. İkinci gösterim şekli olarak sağ ve sol elimizi yumruk yapıp üst üste getiriyoruz (Bir elimizin serçe parmak kısmı diğer elimizin başparmak kısmına değmeli) hemen ardından yumruğumuzu açıp avuç içi yukarı bakar şekilde hitap ettiğimiz kişiye doğru ileri götürüyoruz.
Hoş geldin: Sol elimiz serçe parmağı ve işaret parmağı açık, parmak uçları aşağı bakar şekilde ve yere dik diğer parmaklarımız kapalı iken sağ elimizin işaret parmağı sol elin açık iki parmağının üzerine konur. Hemen ardından ikinci hareket olarak sağ elimiz avuç içi yukarı bakar şekilde dururken avucumuzu hafifçe kapatıp kolumuzu kendimize doğru çekeriz. Daha samimi, gelişinden memnun olduğumuz kişilere hitap etmek istersek kolumuzu kendimize çekme hareketini iki elimizle yaparız. Sevgilimize veya çok yakın kişilere hitap ederken ikinci hareketimiz sağ ve sol eller parmaklar açık vaziyette kalbimizin üzerine koyarız.
Nasılsın(Ne yapıyorsun): Sol elimiz yumruk ve elimizin üst kısmı yukarı bakacak şekilde dururken sağ elimiz sol elimizin üstüne bir kez vurur. Hemen ardından aynı elimiz avuç içi yukarı bakar şekilde hitap edeceğimiz kişiye doğru ileri gider.
İyiyim: Sağ elimizin parmak uçları bir araya toplanmış ve yukarı bakar şekilde iken bilekten birkaç defa ileri geri sallanır.
Kötüyüm: Sağ elimizin serçe parmağı açık ve yukarı bakar şekilde diğer parmaklar kapalı elimizin yan tarafı hitap ettiğimiz kişiye bakar şekilde iken bilekten birkaç defa ileri geri sallanır.
İnşallah: İki elimizin avuç içleriyle yanaklarımızı okşar gibi aşağı doğru bir defa indirdikten sonra hemen ardından iki elimizi de dua eder gibi semaya doğru uzatıyoruz.
Anladım: Sağ elimizi başımızın sağ tarafında başparmak hariç diğer parmaklar birbirine yapışık parmak uçları başımıza bakar vaziyette başparmak diğer parmakların iç kısmına doğru gelirken diğer parmaklarda onun yanına doğru gelir.
Ben görme engelliyim: Sağ elimizin işaret parmağı açık diğer parmaklar kapalı parmak ucunu iki göğsümüzün ortasına değdirirsek bu işaret ben demektir. Görme engelliyim derken sağ elimiz işaret parmağı açık diğer parmaklar kapalı parmak ucunu gözlerimizin biraz aşağısında her iki tarafa birer kez dokundurup hemen ardından iki elimizin avuç içleri bize bakar ve parmak uçları aşağı doğru vaziyetteyken bileklerimizden hareketle ellerimizi sağa sola birkaç kez sallarız.
Teşekkür ederim: Sağ elimizin parmakları aralı başparmak ve işaret parmağı çenemizin hizasından aşağı doğru inerken vücudumuzun önünde iki parmak birleşir ve hemen ardından aynı elimiz avuç içi yukarı bakar şekilde vücudumuzun önünden hitap edilen kişiye doğru ileri götürülür.
Rica ederim: Sağ elimiz parmakları aralıklı başparmak ve işaret parmak çenemizin hizasından aşağı doğru inerken vücudumuzu hafifçe geri çekiyoruz. Bu temenni teşekkür ederim ifadesine benzerse de rica etmekte biraz yaptığımız güzel şeyden ötürü mutlu olma ifadesiyle karşı tarafa hislerimizi belli ederiz. Burada yüz mimikleri devreye girer.
Kolay gelsin: Sağ elimiz parmaklar açık başparmak ve işaret parmak uçları birbirine yapışık burnumuzun sağ ve sol çukur kısmına birer kez dokundurup hemen ardından aynı elimizin avuç içi yukarı bakar şekilde vücudumuzun önünden hitap ettiğimiz kişiye doğru ileri götürülür.
İyi günler: Sağ elimizin parmak uçları bir araya toplanmış ve yukarı bakar şekilde bilekten birkaç defa ileri geri sallanır. Bu işaret her zaman için iyi kelimesinin karşılığıdır. Sallamanın hemen ardından aynı elimizin başparmak hariç diğer parmaklar kapalı ve başparmak yukarı bakar şekilde dururken yere yatay pozisyona getirilir. Bu işaret de gün kelimesinin hareketidir.
Bu yazımda selamlaşma ile ilgili birkaç örnekle işaret betimlemesi yapmaya çalıştım. Ümit ederim ki bu dil deryasına dalmak hepimizin algılarını, fikirlerini genişletir. Bu betimlemelere bir yazı dizisi olarak devam etmeyi düşünüyorum. Tekrar görüşmek ümidiyle