Toplam Okunma 0
TC Sağlık Bakanlığı’nın 2012 yılında hayata geçirdiği Merkezi Hekim Randevu Sistemi, vatandaşların doktor randevusu almalarına aracılık eden ülke çapında bir sistemdir. Bu sisteme 2013 yılında aile hekimleri de dâhil edilerek kapsamı genişletilmiştir. Artık doktora görünme ihtiyacı olan vatandaşlar www.mhrs.gov.tr adresini ziyaret ederek ya da 182 no’lu telefon servisini kullanarak randevu alabilmektedir.
Belki pek çoğunuzun çoktandır haberdar olduğu bu sistemle ben bugün tanıştım. İki yıldır yurtdışında olduğumdan bu sistemden haberim yoktu. Bugün, annem aile hekimine görünmek için randevu alması gerektiğini söyledi. İnternetten randevu almak ücretsizmiş, fakat sistemin alternatifi olan 182 no’lu servis ücretlendiriliyormuş. Kendisi bilgisayar kullanmayı bilmediğinden ona yardımcı olmak istedim hemen. Öyle ya, Amerikalarda doktora yapan kızı için bu iş çocuk oyuncağıydı.
Siteyi açtım ve başlıklar arasında gezindim hemen. Randevu al gibi bir şey gelmedi kulağıma. Sonra control + f tuşlarıyla aratıp randevu linkini buldum. Açılan ekran bir giriş ekranıydı. Buraya annemin TC kimlik numarası ve şifresini girerek giriş yapmak istedim. O da ne? Ezeli düşmanım güvenlik kodu işte tam orada duruyordu.
Bu hüsran, beni siteyi erişilebilirlik açısından detaylı bir inceleme yapmaya sevk etti. İşte benim deneyimlerime dayanan Merkezi Hekim Randevu Sistemi portalı. Benim deneyimlerime dayanan diyorum, çünkü belki bu sistemi sıkça kullanan görme engelli kullanıcılar benden daha az sorun yaşıyor olabilir. Bu noktada deneyimlerinizi benimle e-posta aracılığıyla paylaşmanızı rica ediyorum ki, okurlarımıza da bu gerekli bilgileri ulaştırabilelim. Ayrıca tüm anlattıklarımın Jaws 16, Windows 7 ve çoğunlukla Internet Explorer ile sınırlı olduğunu da belirtmek isterim.
Siteyi kullanarak randevu alabilmek için önce bir hesap oluşturmanız gerekiyor. Randevu linkini tıkladığınızda gelen giriş ekranından “yeni” linkini açarsanız hesap oluşturma kısmına geleceksiniz. Burada işaretli kutucukları doldurmanız zorunlu. Bu bölümde çok ciddi bir sıkıntı yaşadığımı söyleyemem. Cinsiyet seçimi için combo box gayet iyi çalışıyor. Size verebileceğim en önemli ipucu, doğum tarihi ve telefonunuzu yazarken herhangi bir boşluk veya noktalama işareti kullanmamanız gerektiği. Sadece rakamları yazın, gerisini sistem hallediyor. Örneğin doğum tarihiniz 2 Mayıs 1970 ise, yalnızca 02051970 yazmalısınız. E-posta kısmı zorunlu olmasa da doldurmakta fayda var. Randevu bilgileriniz oraya geliyor. Kaydetme işlemi kolayca bulunabilen “kaydet” düğmesi aracılığıyla yapılıyor. Eğer bir yanlışlık varsa, hata mesajı çıkıyor. Hata mesajı kolay okunabilir ve kolayca kapatılabilir bir halde hazırlanmış. E-posta hesabınıza girip verilen linkten aktivasyon yaptıktan sonra işlem tamam. Ben telefon numaramı vermek istemedim fakat zorunlu olarak doldurmam gerekiyordu. Bu yüzden asla kimsenin olması mümkün olmayan 014 76 66 gibi bir numara uydurdum. Fakat telefon numaranızı vermekte de yarar olabilir, çünkü randevu bilgileri sanırım mesajla geliyormuş. Bir de randevunuzun iptal edilmesi gibi durumlarda size ulaşmaları için kullanılıyormuş.
Hesabı oluşturduktan sonra sıra geldi giriş yapmaya. TC kimlik no ve şifrenin altında bir güvenlik kodu var. Güvenlik kodunu “yenile” linki aracılığıyla değiştirebilirsiniz. Bu linkin altında “solda ne yazıyor” diye bir ifade duyacaksınız. Bu ifade ne bir link ne de başka bir şey. Kodu okumanız, dinlemeniz ve dolayısıyla da sisteme girmeniz mümkün değil. Google Chrome ile de denedim, değişen bir şey olmadı maalesef.
Bu noktada birinden yardım alıp kodu girdim ve sistemi incelemeye devam ettim. Açılan sayfada, il ilçe, hastane, klinik ve hekim gibi yazma alanları var. Yazma alanına girdiğinizde, aşağı ve yukarı oklar ile seçenekler arasında dolaşabiliyorsunuz. Fakat bu dolaşmadan ben pek verim alamadım. Bir şekilde il ve ilçe kontrolüm dışında değişiyor. İstemediğiniz bir il gelip kutucuğa yerleştiyse, kelimenin sonuna gidip silebilir ve istediğiniz ili yazabilirsiniz. Yazma alanından çıkmak için escape tuşunu kullanırsanız, girdiğiniz il veya her neyse değişmeden kalıyor. Tab tuşu da iş görebilir. Yaklaşık dört beş farklı seçim yaptım ve randevu sorgulattım. Tarih sınırı koymamama rağmen kayıt bulunamadı uyarısı aldım. Seçimlerim mi çok talihsizdi, yoksa, elle yazdıklarımı kabul etmiyor mu bilemedim. Sonuç olarak randevu alamadım.
Bu sorgulama ekranında bir de “aile hekiminden randevu al” düğmesi bulunuyor. Bu düğmeye bastığınızda kayıtlı olduğunuz aile hekimliği bilgileri, doktorun adı ve üç günlük bir çalışma takvimi çıkıyor. Baktığınız günün ertesi gününün takvimi direkt çıkıyor, sonraki günleri, tarihlerini tıklayarak açmalısınız. Saatler arasında dolanırken, eğer bir saat için link diyorsa Jaws, bu saat boş demektir. Link sözcüğünü duymuyorsanız, bu saat dolu demektir. Bu bilgi, renk ve sembollerle görenlere sunuluyor.
İstediğiniz saatin linkine tıkladığınızda yeni gelen ekranda tarih ve saat bilgilerini yeniden görüyorsunuz. Randevuyu almak için ilgili düğmeyi bulup enter tuşuna basıyorsunuz ve işlem tamamlanıyor. Randevunuzu oluşturmadan önce doktorunuza not yazabileceğiniz bir yazma alanı da var. Bu alan herkesin işine yarayacağı gibi pek ala engellilerin lehine de kullanılabilir. Örneğin, “ben işitme engelliyim, lütfen sıram geldiğinde sesli olarak adımı çağırmayın, kapıya adımı yazın” gibi bir şey yazılabilir.
Diyelim ki aldığınız randevuyu iptal etmek istiyorsunuz, ALO 182’yi arayıp iptal edebilir ya da yine sitenin randevu kısmından giriş yapıp iptal edebilirsiniz. Girişteki güvenlik kodunu aşsanız bile, randevunuzu tek başınıza iptal etmeniz pek mümkün görünmüyor. Internet Explorer ile açtığım sayfadaki “randevu geçmişi” ifadesi, link olarak tanımlanmadığından klavye ile açmanız mümkün olmuyor.
Sonuç olarak, tüm vatandaşlara hizmet veren bu sistemin erişilebilirlik açısından denetlenmediği, dahası bu konunun dikkate dahi alınmadığı açıkça belli. Bu portal için akıllı telefon uygulamaları olduğunu gördüm Google aramalarında. Fakat bu uygulamalar erişilebilir dahi olsa, bu bir çözüm sayılmaz. Herkes akıllı telefon sahibi olmak zorunda değil. Portalın en yalın haliyle erişilebilir olarak tasarlanması gerekmektedir. Bu portalın görme engellilerin kullanımına uygun tasarlanması, ne ek bir bütçe ne de büyük bir teknoloji gerektiriyor. Sitenin tasarımı aşamasında bir iki küçük noktaya dikkat edilmiş olsaydı bu sorun en baştan ortadan kalkardı. İşte yine geldik yasal düzenleme ve denetim mekanizmalarına. Sağlık bakanlığı eğer 1 trilyon ceza alsaydı bu sistemi erişilebilir yapmadığı için, o zaman belki ileriye dönük bir şeyler değişirdi. Öyle üç beş zaten ilgili öğrenmeye açık kişiye bilinç eğitimi vermekle ancak bu kadar yol alabilmişiz. Bu sistemle ilgili tecrübelerinizi benimle paylaşın. Belki bir erişilebilirlik kampanyası düzenleriz hep birlikte. Sistemin hala gelişime açık olduğunu okudum. En azından bu umut vaadediyor. Hepinize sağlıklı günler dilerim.