Toplam Okunma 0
Konuşan ATM Nedir?
Konuşan ATM, otomatik para çekme makinelerine kulaklık takılarak veya bir telefon ahizesi takılarak ekranı göremeyen kullanıcıların da ATM’leri kullanmasını sağlayan bir sistemdir. Ekrandaki bilgiler kullanıcıya önceden kaydedilmiş sesler veya sentezleyici tarafından, ekrandaki yazıların konuşmaya dönüştürülmesi ile elde edilen sesler kulaklık veya ahize tarafından aktarılır.
Konuşan ATM’lerin Tarihçesi
Görme engelliler için ilk konuşan ATM 22 Ekim 1997 yılında Kanada Ottowa Anterio’da, Bank Caddesi ile Quin Cadde’lerinin kesişimine Royal Bank’ın bir şubesine yerleştirilmiştir. Bu ATM NCR firması tarafından üretilen bir ATM idi. ATM Chris ve Marie Stark adlı görme engelli banka müşterilerinin 1984 yılında bankaya karşı başlattıkları mücadele sonucu konulmuş. Bu mücadele 1991 yılında Kanada İnsan Hakları Komisyonu tarafından bir ayrımcılık şikayeti haline getirilmiştir. NCR tarafından üretilen ATM, Kanada merkezli T-base Communication firması tarafından 500000 Kanada dolarına görme engellilerin kullanımına uygun hale getirilmiştir.
Kullanım
Görme engelli kullanıcı kulaklığı taktığında, kart yuvasının yeri, numaratör, para çıkışı gibi öğelerin yerleri hakkında bir tarif duyar. İşlem esnasında ise, para çekmek için 1, hesap bakiyenizi öğrenmek için 2’ye basın, gibi yönlendirmeleri duyar ve bu yönlendirmeleri takip ederek işlemlerini yapar.
Avustralya’daki Konuşan ATMler
Avustralya Milli Bankası ve Westpac konuşan ATM’leri olan bankalardır.
Kanada
2002 yılında Royal Bank on beş konuşan ATM’nin işlemde olduğunu ve iki yüz elli ATM’nin daha yerleştirileceği bilgisini vermiştir. Kanada’daki bu gelişmelere kaynaklık eden iki etken Kanada İnsan Hakları Sözleşmesi ve Kanada Standartlar Derneğidir.
Konuşan ATM’lerin Filipinler’deki Gelişim süreci
Filipinler’de Metro Bank konuşan ATM’ler kullanmaktadır.
Türkiye’de Konuşan ATM’ler
Türkiye’de konuşan ilk ATM, aralık 2010 yılında Yapı Kredi Bankası tarafından hizmete sunulmuştur. Bir ses sentezleyici ile konuşan ATM’de, kulaklık ATM cihazına takıldığı an sistem devreye girmiş olur ve güvensiz bir ortamda kulaklık ATM’den çıkarılırsa işlem iptal olur. Kullanıcı isterse diğer kişilerin bilgilerini görmemesi için tek tuşla ekranı maskeleyebilir. ATM’de görme engelliler para çekebilmekte ve hesap bakiyesini ögrenebilmektedirler. Bu hizmetten Yapı Kredi’nin müşterilerinin yanı sıra diğer banka müşterileri de yararlanabilmektedir.
İngiltere’de Konuşan ATM’ler
İngiltere’de Barclays bu konuda başı çekmektedir. Bankanın 4100 ATM’sinin yüzde 80’ı görme engellilerin kullanabileceği biçimdedir. Bu orana Asda süperstorlarda yer alan ve Barclays tarafından işletilen 800 makine de dahildir. Northern Bank 200 ATM’sinin 85’inde kulaklık jakına sahiptir; fakat görme engelliler için konuşma özelliği henüz aktive edilmemiştir.
İngiltere’de görme engelliler ve az görenler alanında lider konumda olan RNIB bir kampanya başlatarak büyük bankalardan konuşan paramatik talebini dile getirmiştir. RNIB ayrıca Locog adlı kuruluşla 2009’dan beri işbirliği yaparak 2012 olimpik ve paraolimpik oyunları için Olimpik Park’a konuşan paramatikler konulmasını talep etmişlerdir. Oyunlardan birkaç hafta önce sponsor da olan Visa, oyunlara kadar gerekli yazılımın sadece iki makineye yüklenmiş olacağını açıkladı. Nisan 2013’de açıkladığı 2012 sürdürülebilirlik raporunda RBS, 2014 yılından itibaren geniş kapsamlı ATM güncelleştirmeleri sırasında konuşan ATM’lerin de hizmete alınacağını ifade etmiştir.
Amerika’da Konuşan ATM’ler
Amerika’da görme engellilerin ATM’lere erişimleri ile ilgili ilk geniş anlamda aksiyon 1999’da başlamıştır. 30 Haziran 1999 yılında Mellon Bank ve PNC Bank Philedelphia ve Pitsburg federal mahkemelerinde dava edilmişlerdir. 25 Haziran 1999 yılında körler komitesi liderlerinin yasal baskısı sonucu sesli bankamatikler yerleştirmeyi kabul eden ilk banka Wells Fargo olmuştur. İlk etapta, California’daki 1500 ATM noktasına sesli ATM’ler yerleştirilmiş ve bunları sırasıyla diğer eyaletler izlemiştir. Temmuz 1999’da Citybank, San Francisco ve Los Angeles çevresine beş konuşan ATM yerleştirerek plot bir çalışma yapmıştır. Citybank ATM’leri dokunmatik ekranlıydı ve görme engellilerin işlem yapabilecekleri fonksiyon tuşlarına sahip değillerdi. Bu anlamda mühendislik ve araştırma açısından iyi birer deneyimdiler. Bankanın tüm ATM’leri konuşma özelliğine adapte edildi.
Amerika’daki ilk konuşan ATM 1 Ekim 1999 yılında San Francisco şehir merkezine, San Francisco Federal Kredi Birliği tarafından konulan ATM’dir. Diebold marka bir ATM olan makine, Royal Bank’ta olduğu gibi T-Base Communications tarafından sesli hale getirilmiştir. 2000 yılında, Bank of America ülke genelindeki bankamatiklerini konuşur hale getirmesi istenen ilk finansal kuruluş olmuştur. Amerika genelinde 2005 yılında konuşan bankamatik sayısının yaklaşık 30000 olduğu, 2012 yılında ise bu sayının 100000’i geçtiği ifade edilmektedir.
Hindistan’da Konuşan ATM’ler
Hindistan’da kamu sektörünün lideri olan Union Bank of India, 6 Haziran 2012 yılında Vastrapur, Ahmedabad Ve’ta gujrat görme engelliler için ilk konuşan ATM'leri hizmete almıştır. Banka ayrıca görme engellilerin bu ATM’leri kolay kullanabilmeleri için daisy ve elektronik Braille formatlarda kullanım kılavuzları hazırlayarak bankanın web sitesine koymuştur. Yine 4 Ekim 2012 yılında, Hindistan’ın en büyük kamu sektör bankası State Bank of India Yeni delhi’de görme engelliler için bir konuşan ATM hizmete almıştır.
Günümüzde Konuşan ATM’ler
Bankamatiklerin işlemci gücünün artması ve konuşma teknolojilerinin ucuzlaması bu erişilebilirlik özelliğinin ATM’lerde kullanımını artırmıştır. Artık bankamatik üreticileri bankamatikleri kulaklık takılabilecek özellikte ve konuşma yazılımlarının yüklenebileceği biçimde üretmektedirler. Bu da günümüzde daha çok ATM’nin erişilebilir hale gelmesine etki etmektedir.